စာတတ်မြောက်ရေးမှတစ်ဆင့် ငြိမ်းချမ်းသာယာမှုကိုဆောင်ကြဉ်း

စာတတ်မြောက်ရေးမှတစ်ဆင့် ငြိမ်းချမ်းသာယာမှုကိုဆောင်ကြဉ်း

ယနေ့သည် နိုင်ငံတကာစာတတ်မြောက်ရေးနေ့ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်နိုင်ငံ တကာစာတတ်မြောက်ရေးနေ့အတွက် “အပြန်အလှန်နားလည်မှုနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် စာတတ်မြောက်ရန်လိုအပ်လို့ ဘာသာစကားစုံပညာရေးကိုမြှင့်တင်ကြပါစို့” ဆောင်ပုဒ်ကိုချမှတ်ထားသည်။ ယခုနှစ် နိုင်ငံတကာစာတတ်မြောက်ရေးနေ့၏ ထူးခြားချက်မှာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ လူမျိုးပေါင်းစုံတို့၏ ဘာသာစကားအလိုက် တတ်မြောက်နားလည်မှုမှသည် လူမျိုးတစ်မျိုးနှင့်တစ်မျိုး ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကို ရည်ညွှန်းထားဟန်တူသည်။

ယင်းဆောင်ပုဒ်သည် အပြန်အလှန်နားလည်မှုနှင့် ငြိမ်းချမ်းမှုကို ဦးတည်သည်ဟုဆိုနိုင်သည်။ ယနေ့ကမ္ဘာကြီးတွင် မတူကွဲပြားခံယူချက်များနှင့် သဘောထားခြားနားမှု အကျိုးဆက်များကြောင့် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ပဋိပက္ခအသွင်ဆောင်မှုများရှိနေသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံအလိုက်သော်လည်းကောင်း၊ လူမျိုးအလိုက်သော်လည်းကောင်း အပြန်အလှန်နားလည်မှုနှင့် ငြိမ်းချမ်းမှုကို ခိုင်မာအောင်တည်ဆောက်မှုများလိုအပ်လျက်ရှိသည်။ အပြန်အလှန်နားလည်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကိုတည်ဆောက်နိုင်ရန်အတွက် အသိဉာဏ်ပညာများတိုးတက်မြင့်မားပြီး ဆင်ခြင်တုံတရားများ တိုးတက်မြင့်မားလာအောင် ဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။

လူတစ်ဦးချင်းနှင့်လူမှုဘဝဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာစာတတ်မြောက်ရေး အထိမ်းအမှတ်များသည် အရေးပါသောအစိတ်အပိုင်းတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ကုလသမဂ္ဂပညာရေး၊ သိပ္ပံနှင့်ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့ (UNESCO) ဦးဆောင်၍ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း ၈၉ နိုင်ငံမှ ကိုယ်စားလှယ်များဖြင့် ကမ္ဘာ့စာတတ်မြောက်ရေးကွန်ဂရက်ကို အီရန်နိုင်ငံ တီဟီရန်မြို့၌ ၁၉၆၅ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှ ၁၉ ရက်နေ့အထိ ကျင်းပခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့စာတတ်မြောက်ရေးကွန်ဂရက် စတင်ကျင်းပခဲ့သည့်နေ့ကို အကြောင်းပြု၍ နှစ်စဉ်စက်တင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့ကို နိုင်ငံတကာစာတတ်မြောက်ရေးနေ့အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

အပြန်အလှန်နားလည်မှုနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကိုမြှင့်တင်နိုင်ရန်အတွက် ပညာရေးနှင့် စာတတ်မြောက်ရေးတို့ကို မြှင့်တင်နိုင်ခြင်းသည် သိသာထင်ရှားသော အကျိုးကျေးဇူးများကို ရရှိစေခဲ့သည်။ ဘာသာစကားမျိုးစုံသင်ယူခြင်းသည် လူတစ်ဦးချင်းစီ၏ ကွဲပြားသောယဉ်ကျေးမှုများကို နားလည်သဘောပေါက်စေပြီး ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာအသိအမြင်နှင့် စာနာနားလည်မှုတို့ကို တိုးပွားစေကာရန်လိုမုန်းထားမှုများကို လျှော့ချပေးနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံအလိုက်၊ လူမျိုးအလိုက် စာတတ်မြောက်ရေးကို အလေးထားဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပြီး မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း စာတတ်မြောက်ရေးတွင် သိသာထင်ရှားသော အောင်မြင်မှုမှတ်တိုင်များကို စိုက်ထူနိုင်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရှေးခေတ်ကာလကတည်းက ဘုန်းတော်ကြီးသင် စာပေသင်ကြားနိုင်မှု အကျိုးကျေးဇူးများကြောင့် ကျေးလက်ပြည်သူများပါ စာတတ်မြောက်ကြပြီး စာတတ်မြောက်မှုနှုန်း ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးတက်မြင့်မားလာခဲ့သည်။ နယ်ချဲ့လက်အောက်တွင် စာတတ်မြောက်မှုနှုန်း ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျဆင်းခဲ့သော်လည်း လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်းတွင် စာမတတ်သူပပျောက်ရေးလုပ်ငန်းများကို အမျိုးသားရေးတာဝန်တစ်ရပ်အဖြစ် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အခြေခံပညာရေး၏ အဓိကအရင်းခံမှာ စာတတ်မြောက်ရေးဖြစ်သဖြင့် လူထုပညာရေးသင်တန်းနှင့် “အ” သုံးလုံးကျေသင်တန်းများကို လေးနှစ်စီမံကိန်းအလိုက် အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။

၁၉၆၄ ခုနှစ်တွင် မိတ္ထီလာခရိုင်ကို ခရိုင်လုံးကျွတ်စာတတ်မြောက်သည်အထိ သတ်မှတ်ကြိုးပမ်းခဲ့ရာ ၁၉၇၁ ခုနှစ်တွင် မိတ္ထီလာခရိုင်သည် တစ်နိုင်ငံလုံး၌ ပထမဆုံး စာတတ်မြောက်သည့်ခရိုင်အဖြစ် မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၃ ခုနှစ်အတွင်း ရန်ကုန်၊ မန္တလေး၊ မကွေး၊ ပဲခူး၊ ဧရာဝတီနှင့် မွန်ပြည်နယ်တို့တွင် တိုင်း/ပြည်နယ်လုံးကျွတ် စာတတ်မြောက်ရေးအောင်ပွဲဆင်နိုင်ခဲ့သည်။ စာတတ်မြောက်ရေးကို ပြည်သူအားလုံး၏ ပါဝင်လှုပ်ရှားမှုအဖြစ် ကမ္ဘာသိကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နိုင်သောကြောင့် ကုလသမဂ္ဂ UNESCO အဖွဲ့ကြီးက ၁၉၇၁ ခုနှစ်တွင် မိုဟာမက်ရီဇာပါလာဗီဆုနှင့် ၁၉၈၃ ခုနှစ်တွင် နိုမာဆုတို့ဖြင့် စာတတ်မြောက်ရေးအထိမ်းအမှတ်ဆုများကို ပေးအပ်ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ စာတတ်မြောက်မှုနှုန်းသည် ၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် ၈၀ ဒသမ ၀၄ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်မားခဲ့ပြီး သက်ကြီးစာတတ်မြောက်မှုမှာ ၉၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ အောင်မြင်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ်မှစတင်၍ နှစ်စဉ်စာတတ်မြောက်မှုနှုန်းများ တိုးတက်လာပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ၉၅ ဒသမ ၀၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် သက်ကြီးစာတတ်မြောက်မှုနှုန်း ၉၅ ဒသမ ၀၈ ရာခိုင်နှုန်းအထိ အောင်မြင်တိုးတက်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အစိုးရလက်ထက်တွင် ဘက်စုံပညာရေးစနစ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ပြီး ပညာရေးတွင် လူတိုင်းပါဝင်နိုင်အောင် ကျောင်းသင်ပညာရေးနှင့် ကျောင်းပြင်ပပညာရေးတို့ကို အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိရာ စာတတ်မြောက်မှုမှသည် စာဖတ်စွမ်းရည်မြင့်မားလာသည့် အကျိုးကျေးဇူးများရရှိပြီး ငြိမ်းချမ်းသာယာဝပြောသော လူ့ဘောင်လောကကို ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်မည်ဖြစ်ပါကြောင်း။ ။