မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်
မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်
နောက်ခံသမိုင်း
၁၉၄၇ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်ဘဏ် အက်ဥပဒေဖြင့် (၃-၄-၄၈)ရက်နေ့တွင် ဗဟိုဘဏ် အဖြစ်တည်ထောင်ခဲ့သော ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်ဘဏ်သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ရီဇက်ဘဏ်၏ ရန်ကုန်ဘဏ်ခွဲ လုပ်ငန်းများကိုလွှဲပြောင်းယူခဲ့ပါသည်။ သို့ရာတွင် ၁၉၅၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၁)ရက်နေ့တွင် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော် ဘဏ်အက်ဥပဒေကို ပြဌာန်း ကာ ထိုဥပဒေအရ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံဘဏ်တည်ထောင်သောအခါ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငွေစက္ကူ ထုတ်ဝေရန် ၁၉၄၆ ခုနှစ် ငွေကြေးအက်ဥပဒေအရ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် မြန်မာနိုင်ငံ ငွေကြေးဘုတ် အဖွဲ့ကို ဖျက်သိမ်းပြီးနောက်တွင်မှ ဗဟိုဘဏ်လုပ်ငန်းကို အပြည့်အဝ ဆောင်ရွက်လာနိုင်ခဲ့ပြီး၊ ရန်ကုန်မြို့ ကုန်သည်လမ်းနှင့် ဆူးလေဘုရားလမ်းထောင့်တွင် ဘဏ်စတင်ဖွင့်လှစ်၍ လုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။
၁၉၅၂ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်ဘဏ်အက်ဥပဒေအရ ပြည်ထောင်စုဘဏ်၏ ခွင့်ပြု မတည်ငွေရင်းအား ကျပ်သန်း (၄ဝ)ထားရှိပြီး၊ ငွေကျပ် (၁ဝ)သန်းကို ပြည်ထောင်စုအစိုးရမှ ထည့်ဝင်ခဲ့ပါသည်။ ၁၉၆၇ ခုနှစ် တွင် ပြည်သူ့ဘဏ်ဥပဒေပြဌာန်းပြီး၊ တစ်ခုတည်းသော ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံပြည်သူ့ဘဏ်ကို နိုင်ငံတော်က အပြည့်အဝထည့်ဝင်သော မူလမတည် ရင်းနှီးငွေကျပ် (၂ဝဝ)သန်းဖြင့် တည်ထောင်ခဲ့ပါသည်။
ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံဘဏ်တွင် (၁-၄-၇၆) ရက်နေ့၌ အရာထမ်း (၈၅) ဦး၊ အမှုထမ်း (၈၄၅) ဦး၊ စုစုပေါင်းဝန်ထမ်း (၉၃ဝ)ဦးရှိခဲ့ပါသည်။ ၁၉၈၁ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ (၉) ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတော် ကောင်စီက အရာထမ်း (၁ဝဝ)ဦး၊ အမှုထမ်း (၁၂၃၃)ဦး၊ စုစုပေါင်း ဝန်ထမ်း (၁၃၃၃)ဦးသို့ ဖွဲ့စည်းပုံတိုးချဲ့ပေးခဲ့ပါသည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် ပြောင်းလဲလာသော စီးပွားရေးစနစ်ကြောင့် ဘဏ်လုပ်ငန်းများပိုမိုများပြားလာသဖြင့် နိုင်ငံတော်ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့က (၂၈-၁၂-၈၉)ရက်နေ့တွင် အရာထမ်း (၁၅၁)ဦး၊ အမှုထမ်း (၁၅ဝ၅)ဦး၊ စုစုပေါင်းဝန်ထမ်း (၁၆၅၆)ဦး ရှိဖွဲ့စည်းပုံကို ခွင့်ပြုခဲ့ပြီး၊ စီမံခန့်ခွဲရေးဌာန၊ ငွေကြေးဌာန၊ စာရင်းဌာန၊ ဘဏ်တွင်းစာရင်းစစ်နှင့် ဘဏ်လုပ်ငန်းများ ကြီးကြပ်စစ်ဆေးရေးဌာန၊ သုတေသနနှင့် အလုပ်သင်ကြားရေးဌာနနှင့် လုံခြုံရေးဌာနဟူသော ဌာနကြီး (၆) ခုဖြင့် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။
နိုင်ငံတော်တွင် နိုင်ငံပိုင်ကဏ္ဍသာမက ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှ နိုင်ငံခြားသုံးငွေသုံးစွဲမှုများကိုပါ စီမံခန့်ခွဲရန် လိုအပ်လာသောကြောင့် စီမံကိန်းနှင့်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ (၂၃-၁၂-၁၉၉၂) ရက်နေ့၊ ခွင့်ပြုချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်တွင် နိုင်ငံခြားသုံးငွေစီမံခန့်ခွဲမှုဌာနကို ဖွင့်လှစ်ကာ နိုင်ငံခြားငွေစီမံခန့်ခွဲမှုလုပ်ငန်းများကို မြန်မာ့နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုဘဏ်ထံမှ လွှဲပြောင်း လက်ခံဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်သည် စျေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် ကျင့်သုံးသည့်နိုင်ငံများမှ ဗဟိုဘဏ် များကဲ့သို့ပင်ဘဏ်လုပ်ငန်းဆိုင်ရာမူဝါဒများ၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများကို စိစစ်ချမှတ်သည့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ရန်အတွက် ဘဏ္ဍာရေးနှင့်အခွန်ဝန်ကြီးဌာန၏ တာဝန်ပေးအပ်ချက်အရ (၁-၁-၂ဝဝ၁) ရက်နေ့တွင် ဘဏ်လုပ်ငန်းစိစစ်ရေးဌာနကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်အား ၁၉၉၆ ခုနှစ်၊ မတ်လ (၂၇) ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ ရန်ကင်း မြို့နယ်၊ စက်မှုလမ်းအမှတ် (၂၆) သို့ ပြောင်းရွှေ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါသည်။ ထို့နောက် (၂၆-၁-၂ဝဝ၆) ရက်နေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်ရုံးချုပ်အား နေပြည်တော်ရှိ ရုံးအမှတ် (၂၆) နေရာသို့ ယာယီပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်၏ ဖွဲ့စည်းပုံကို နေပြည်တော်ရုံးချုပ်၊ ရန်ကုန် ဘဏ်ခွဲနှင့် မန္တလေးဘဏ်ခွဲအဖြစ် ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ကာ၊ အရာထမ်း (၁၈၁)ဦး၊ အမှုထမ်း (၁၃၄၁)ဦး၊ စုစုပေါင်းဝန်ထမ်းအင်အား (၁၅၂၂)ဦးဖြင့် ဖွဲ့စည်းပုံ တိုးချဲ့ပြင်ဆင်ခဲ့ပါသည်။ (၂-၁ဝ-၂ဝ၁ဝ) ရက်နေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်ရုံးချုပ်အား ရုံးအမှတ် (၅၅)သို့ ပြောင်းရွှေ့ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါသည်။
ရည်မှန်းချက်များ
ဗဟိုဘဏ်၏ အဓိကရည်မှန်းချက်မှာ စျေးနှုန်းများတည်ငြိမ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး ခိုင်ခံ့တည်မြဲစေရန်ဖြစ်သည်။ ဗဟိုဘဏ်သည် မိမိရည်မှန်းချက်များ ပေါက်မြောက်အောင်ဆောင်ရွက်ရာတွင် ငွေကြေးတည်ငြိမ်ရေးနှင့် ငွေရေးကြေးရေးစနစ် တည်ငြိမ်ရေးတို့ကိုတိုးမြှင့်ခြင်း၊ ထိရောက်သော ငွေပေးချေမှုနှင့်စာရင်းရှင်းလင်းမှု စနစ်များ ငွေကြေးလွယ်ကူမှု၊ ကြွေးမြီပေးဆပ်နိုင်မှု၊ ငွေရေးကြေးရေးစနစ်၏ ခိုင်ခံ့မှုကို တိုးတက် အောင်ဖော်ဆောင်ရန်နှင့် အစီအစဉ်တကျဟန်ချက်ညီညီနှင့် ရှင်သန်သော စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး မှုကို ဖြစ်ထွန်းစေမည့် ငွေကြေး၊ ချေးငွေနှင့် ငွေရေးကြေးရေးအခြေအနေများကို ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ပါသည်။
လုပ်ငန်းတာဝန်များ
မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်၏ အဓိကလုပ်ငန်းတာဝန်များမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပါသည်-
(က) ငွေကြေးမူဝါဒကို ချမှတ်အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊
(ခ ) နိုင်ငံခြားငွေလဲလှယ်နှုန်းမူဝါဒကို ဆုံးဖြတ်ခြင်းနှင့် အကောင်အထည်ဖော်ခြင်း၊
(ဂ ) အစိုးရအား နိုင်ငံခြားငွေလဲလှယ်နှုန်းစနစ်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ အကြံပြုခြင်း၊
(ဃ) နိုင်ငံတော်၏ နိုင်ငံခြားသုံးသီးသန့်ငွေကို ထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊
(င ) ပြည်တွင်းသုံးစွဲငွေကို တစ်ဦးတည်းထုတ်ဝေသူအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊
(စ ) ငွေရေးကြေးရေးအဖွဲ့အစည်းများကို ကြီးကြပ်စစ်ဆေးခြင်းနှင့် ကြပ်မတ် ကွပ်ကဲခြင်း၊
(ဆ) ဘဏ်များ၏ နောက်ဆုံးအားထားရာ ငွေချေးသူအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခြင်း၊
(ဇ ) ဘဏ်လုပ်ငန်းချေးငွေနှင့်ငွေကြေးနယ်ပယ်ရှိအစိုးရအချင်းချင်းကြားထူထောင် ထားသောအဖွဲ့အစည်းများတွင်နိုင်ငံတော်၏ ပါဝင်ဆောင်ရွက်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာသော အပေးအယူပြုလုပ်မှုများကို ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် တာဝန်ဝတ္တရား အားလုံးကို အစိုးရအမည်ဖြင့် တာဝန်ခံဆောင်ရွက်ခြင်း၊ အစိုးရကိုယ်စား အဆိုပါအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊
ဖွဲ့စည်းပုံ
မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်အနေဖြင့် (၂၀၁၁) ခုနှစ်တွင် ပြောင်းလဲလာသည့် ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်၏ဖွဲ့စည်းမှုနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေရန် လိုအပ်လာခြင်း၊ ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်၏ သဘောတူညီမှုဖြင့် နိုင်ငံတော်အစိုးရက ချမှတ်ကျင့်သုံးမည့် စီးပွားရေးမူဝါဒ၊ ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒများကို အထောက်အကူပြုစေနိုင်သော ငွေကြေးမူဝါဒများကို အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ ပီပြင်စွာဖော်ဆောင်ကျင့်သုံးနိုင်ရန် လိုအပ်လာခြင်း၊ စျေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်နှင့်လျော်ညီစွာ လွတ်လပ်သောဗဟိုဘဏ်အဖြစ် သီးခြားရပ်တည်နိုင်ရန် နိုင်ငံတကာဗဟိုဘဏ်များနည်းတူ ငွေရေး ကြေးရေးတည်ငြိမ်မှုအား အဓိကတာဝန်ယူဆောင်ရွက်နိုင်ရန်၊ ဌာနများတိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းရန် လိုအပ် လာခြင်းတို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်၏ ဖွဲ့စည်းပုံအား ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် အတွက် (၈-၁၁-၂၀၁၂) ရက်နေ့တွင် အရာထမ်း (၄၉၄) ဦးနှင့် အမှုထမ်း(၂၀၃၁)ဦး၊ စုစုပေါင်း ဝန်ထမ်း (၂၅၂၅)ဦး ရှိသော ဖွဲ့စည်းပုံကို ခွင့်ပြုခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။ လက်ရှိအခြေအနေတွင် အောက်ဖော်ပြပါဌာနကြီး (၇) ခုဖြင့် ဗဟိုဘဏ်၏ လုပ်ငန်းတာဝန်များကို ဆောင်ရွက် လျက်ရှိပါသည်-
(၁) ဥက္ကဋ္ဌရုံး
(၂) စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့်လူသားအရင်းအမြစ်ဖွံ့ဖြိုးရေးဌာန
(၃) ငွေကြေးမူဝါဒရေးရာနှင့်ဘဏ်လုပ်ငန်းဥပဒေစည်းမျဉ်းဌာန
(၄) ဘဏ်လုပ်ငန်းကြီးကြပ်စစ်ဆေးရေးဌာန
(၅) စာရင်းဌာန
(၆) နိုင်ငံခြားသုံးငွေစီမံခန့်ခွဲမှုဌာန
(၇) ငွေကြေးစီမံခန့်ခွဲမှုဌာန
Website လိပ်စာ
www.cbm.gov.mm
Exchange Rate
www.forex.cbm.gov.mm